"Zdrada pod czerwoną gwiazdą" - Joanna Jax [PRZEDPREMIEROWO]

 

[...] Nie wybiją nas wszystkich. I uwierz, z miłości można popełnić każde świństwo i każdą zbrodnię".

Młodość Soni Rusłanowny Gawriłowej, córki oddanego władzy naukowca z moskiewskiego uniwersytetu, przypada na najczarniejszy okres rządów Stalina. 

Dziewczyna z niepokojem obserwuje panujący wokół terror i czystki, których ofiarami padają jej znajomi. To także czas, kiedy musi podjąć decyzję dotyczącą swojej przyszłości. Po kłótni z ojcem postanawia wyjść za swojego przyjaciela, Olega Paszczenkę, którego zna od dzieciństwa i jest do niego bardzo przywiązana. Niestety, niedługo po ślubie zaczyna żałować swojego wyboru, ponieważ jej małżonek po awansie w NKWD zmienia się w bezdusznego potwora. Mimo że Sonia zawsze należała do osób niepokornych, teraz powoli godzi się ze swoim losem i mimo niechęci do poczynań Olega nie przeciwstawia się mężowi.
Tomasz Wyszomirski, Polak mieszkający w okolicach Mińska, z rekomendacją Raisy, wysoko postawionej aktywistki partyjnej, przenosi się do Moskwy. Podejmuje pracę jako asystent Gawriłowa, wciąż jednak nie może spać spokojnie, ponieważ każdy, kogo poznaje, może się okazać jego wrogiem. Pewnego dnia Tomasz poznaje córkę profesora, śliczną Sonię, i zakochuje się w niej bez pamięci. Młoda mężatka odwzajemnia uczucia Wyszomirskiego, ale oboje zdają sobie sprawę, że podejmują ryzykowną grę, w której stawką jest nie tylko ich wspólne szczęście, ale także życie.
Joanna Jax, bestsellerowa pisarka powieści z historią w tle, tym razem zabiera czytelników do czasów, kiedy na każdym kroku oglądano się za siebie, nie wiedząc, czy przyjaciel nie okaże się wrogiem, a jeden donos wystarczał, by ktoś zniknął bezpowrotnie. Wtedy człowiek wart był tyle, ile koneksje, które zdołał nawiązać, a silny kręgosłup moralny był przeszkodą w walce o przetrwanie. Tylko jedno pojawiało się znienacka i rozkwitało nawet wbrew ówczesnej władzy – miłość pod czerwoną gwiazdą…

 

Niektórzy ludzie tak bardzo chcą być podziwiani. Dostrzec w oczach innych szacunek i dumę. Być wskazywanymi palcami, jako ktoś ważny, kto budzi respekt. Jednak droga do „bycia kimś” wcale nie jest łatwa. Zwłaszcza jeśli nie można pochwalić się osiągnięciami, ale trzeba w imię tych pragnień dokonywać czynów niegodnych. Niektórzy bowiem, by zdobyć szacunek, wykorzystują jedyne narzędzie, jakie w swoim mniemaniu mają do dyspozycji – strach. Wierzą, że postępowanie wbrew zasadom, tym ludzkim i tym boskim, może zostać usprawiedliwione w imię wyższej sprawy. Liczy się tylko cel, dla którego realizacji nie cofną się przed niczym. Zrobią wszystko, nie bacząc na życie i bezpieczeństwo tych, którzy powinni być dla nich najcenniejsi…
Można by rzec, że Joanna Jax jest niczym „literacki Midas” – każdą opowieść zamienia w złoto. Bo faktycznie jej powieści są w moim odczuciu doskonałe. To nie tylko za każdym razem fascynująca fabuła, ale także spora dawka historycznej wiedzy, na której fundamencie nadbudowuje fikcyjną opowieść. Nie inaczej jest w przypadku dylogii, która opowiada o najczarniejszym okresie rządów Stalina. Autorka kreśli opowieść, która jest niezwykle realistycznie odmalowanym obrazem tamtych czasów. Czasów, w których człowieczeństwo przybierało najgorsze oblicze. Czasów, w których codziennym towarzyszem był strach. On obezwładniał, wysysał całą energię, odzierał z radości życia. Strach, który podyktowany był polityką, która niszczyła wszystko i niemal wszystkich, których napotkała na swej drodze. Która poza tym, że stanowiła prężnie działający mechanizm, przypominała działanie niczym w obłędzie, którego nie można było powstrzymać… Joanna Jax pokazuje działalność NKWD od „zaplecza”, ukazując tym samym jego słabe strony. A te stanowili ludzie, którzy, choć oddani bez reszty sprawie, popełniali błędy.
W „Zdradzie pod czerwoną gwiazdą” śledzimy losy bohaterów pierwszego tomu. I chociaż wątek romantyczny jest jednym z najbardziej zajmujących uwagę czytelnika, to w moim przypadku uwagę przykuł także aspekt psychologiczny. Autorka pokazała bowiem mechanizmy postępowania w tych okrutnych czasach, w których, by przetrwać, trzeba było wyzbyć się wszelkich sentymentów. Ukazała zmaganie się z poczuciem winy, z obezwładniającym strachem, który często był złym doradcą, a także z obsesyjną chęcią bycia kimś oraz związanymi z tym konsekwencjami. Obnażyła codzienność, która oparta była na donosach na bliskich, brataniu się z wrogiem, machlojkach, intrygach oraz poczuciu, że nikomu nie można ufać. To był chleb powszedni tych, którzy podjęli się zadania wręcz niemożliwego – oszukania, a przynajmniej próby oszukania systemu.

Podsumowując:

Zdradzić można na wiele sposobów. Jednak najbardziej boli wtedy, kiedy tej zdrady się w ogóle nie spodziewamy. Fakt ten uzmysławia nam, że nigdy nie powinniśmy być pewni tego, co posiadamy. Joanna Jax w nowej powieści odmalowała z niezwykłą pieczołowitością i dokładnością obraz czasów, w których lęk o jutro, które nigdy mogło nie nadejść, stanowił okrutną codzienność. Autorka nie tylko pokazała mechanizmy działania radzieckiego systemu, ale także mentalność i pewną ułomność tych, którzy w skład tego systemu wchodzili. „Zdrada pod czerwoną gwiazdą” to kolejna świetna pozycja w dorobku Joanny Jax. Opowieść o zakazanej miłości w okresie, kiedy ludzi pozbawiono niemal wszystkiego i wpędzono w niekończącą się spiralę strachu. W nowej książce autorka uświadamia, że chociaż wielu wówczas wyzbyło się resztek człowieczeństwa, to wciąż byli i tacy, którzy nie stracili nadziei i próbowali stawić czoła obłędowi rozpoczętemu przez Stalina i jemu podległych. Polecam!

 

Książkę można zamówić tutaj: KLIK

 

[materiał sponsorowany przez Wydawnictwo FLOW]